Jaarlijks begeleid ik tijdens de krokusvakantie een sneeuwschoenstage voor Hiking Advisor. In 2023 nam ik een groep beginnende winterbivakkers mee naar de Plessur Alpen in het Zwitserse Grisons. Ook voor mij een nieuwe regio die ik ontdekte door lang te turen op de online kaarten van Whiterisk. Het is vaak zoeken naar bergmassieven en routes waar de hellingsgraad meevalt zodat ook een meerdaagse sneeuwschoentocht mogelijk is. En wie zoekt, die vindt!
De voorbereiding
Lawinegevaar managen en bivakkeren bij koude temperaturen zijn de twee grootste uitdagingen voor een sneeuwschoentocht. Een cursus sneeuw- en lawinekunde, diverse workshops op de Dag van de Winterbergsporter van de KBF en een voorbereidingsweekend in januari met bivak én nachtoriëntatie in de Hoge Venen gingen vooraf aan de stage. Iedereen bereidde trajecten voor die we daarna bespraken en vergeleken. Op basis van het lawinebericht kozen we dan samen het interessantste parcours uit.
Dagwandeling vanuit Langwies
Afstand: 14,5km
Hoogtemeters: 960m stijgen en dalen
De uitgebreide materiaalcheck is de avond van aankomst al gebeurd. Zo kan de eerste wandeldag in het teken staan van gewenning aan het stappen van sneeuwschoenen, oriënteren in een wit landschap en het oefenen met de lawineuitrusting.
Langs de Sapünerbach vinden we een platgewalste piste, niet het meest idyllische parcours maar het loopt vlot. En met de imposante bevroren watervallen is het toch wel de moeite. Bij Würzen pikken we een skispoor op die van de Medergenbächli naar het ingesneeuwde gehuchtje boven de boomgrens klimt. Het zicht mag er zijn! Na een fantasietje naar de top van de Mederger Hautji dalen we terug af en via de Bodmer Egga bereiken we opnieuw Langwies. Rösti is inmiddels het geliefkoosde avondmaal. Dat gebakken aardappel zo lekker kan zijn.
Dag 1 van de bivaktocht: Peist naar Muschgel met extra klim naar Cunggel
Afstand: 9,2km
Hoogtemeters: 1.202m stijgen en 297m dalen
We nemen de trein naar Peist en starten met een bijzonder stevige klim. Door de warme temperaturen is de sneeuwgrens opgeschoven tot 1600m. Dus moeten de raketten op de reeds flink geladen rugzakken gebonden worden. Het gewicht loopt vlotjes op tot 20 kilo tenzij je het geluk hebt te kunnen rekenen op een sterke tentgenoot met genoeg trots. Het blijft toch puffen en blazen voor iedereen. Een goede conditie is in de winter geen overbodige luxe.
Eenmaal boven de 2000m wordt het terrein eindelijk vlakker. We vinden de ideale bivakplaats: een zicht met u tegen te zeggen, een fonteintje met stromend water en een rustieke Zwitserse chalet met tuinmeubilair. Glamping in de winter!
De tenten worden opgezet en met een lichte bepakking (waarin lawine-uitrusting niet mag ontbreken) klimmen we naar de top van de Clunggel (2.413m). Diep beneden ons zien we ons tentenkamp liggen.
Daar graven we een profiel om zo een zicht te krijgen op de opbouw van het sneeuwdek, al kan dat lokaal erg verschillen. Het is vooral didactisch interessant om te beseffen dat er veel diverse sneeuwkristallen zijn, en dat daardoor de binding tussen de lagen niet altijd goed zit.
Dag 2 van de bivaktocht: Muschgel naar Skihaus Casanna via Mattjisch Horn
Afstand: 9,4km
Hoogtemeters: 610m stijgen en 815m dalen
Een verse laag sneeuw ligt op de tenten. Het weer ziet er wat onheilspellend uit en het wolkenspel geeft het landschap een Scandinavische look & feel.
Een eerste uitzichtpunt komt er aan op de Mittagspitz. Via een brede rug sporen we verder naar de Faninpass en Arflinafurgga. Daar komen de eerste andere wandelaars ons tegemoet.
De Mattjisch Horn is ook bij toerskiërs een geliefde top. Via de zuidflank wacht ons een vermoeiende afdaling naar Skihaus Casanna. De sneeuw is papperig aan het worden door de oplopende temperaturen.
Dag 3 van de bivaktocht: Skihaus Casanna naar Grüensee via Schafturra en Casannapass
Afstand: 13,2km
Hoogtemeters: 826m stijgen en 656m dalen
Terug een mooie dag en de condities lijken ideaal om de toerski-route over de Stelli te volgen. Bij aanvang gaat het vlot omhoog door de vallei van de Fondeier Bach. Daarna wijken we zuidwaarts af richting Wangegg. De sneeuw wordt bijzonder poederig en het sporen erg lastig. Niet enkel voor wie eerst loopt, ook de volgers zinken weg in talloze ‘witte isomobolletjes’. Wat gevloek is er toch af en toe bij. ’t Is werkendag op vakantie en niet het moment om aan mijn deelnemers te vragen of het ze het nog leuk vinden.
Maar we zetten door tot een iets te steile doorsteek naar de kam ons doet twijfelen. De sneeuwkwaliteit is te slecht om een goed spoor te maken. Ik heb een pikkel, touw en musketons mee om te zekeren maar wat komt er nog na deze eerste delicate passage? Voelt iedereen zich hier nog goed bij? We nemen collectief het besluit om het zekere voor het onzekere te nemen en de aftocht te blazen. Op sneeuwschoenen en met een grote bivakrugzak ben je toch beperkter dan op toerski’s. Ik voel me als tochtbegeleidster toch een beetje gefaald.
Het is even op de kaart kijken voor een alternatieve invulling. Via de Schafturra en de Casannapass klimmen we omhoog naar de Gaudergrat. Daar direct afdalen is iets te link, dus keren we een beetje op de stappen terug om via de Wetterloch de Grüensee te bereiken.
Nabij het ingesneeuwde meer slaan we de bivak op. Een poging om robuuste platformen voor onze tenten te maken zinkt letterlijk en figuurlijk onder onze voeten weg. ‘We call it a day’ en genieten na van het prachtige avondlicht.
Dag 4 van de bivaktocht: Grüensee naar Langwies via Blakter Fürggli
Afstand: 11,9km
Hoogtemeters: 288m stijgen en 1034m dalen
Opnieuw moet de sneeuw van de tenten geklopt worden. Deze keer is de zichtbaarheid bijzonder beperkt, af en toe verdwijnen we in een white out. De GPS houdt ons op koers. Het landschap bestaat uit witte, grijze en zwarte tinten. Het heeft ook wel iets.
In plaats van gewoon af te dalen naar Langwies, kiezen we voor een alternatieve route via de Blackter Fürggli. ’t Is weer ploeteren geblazen naar de col. Zonder rugzak nemen we het kleine topje er nog bij, puur voor de sportiviteit. Daarna traverseren we naar de volgende rug omdat het daar minder steil afloopt richting Langwies.
De Kaiserschmarrn gaan vlot naar binnen na dit winters avontuur. ’t Is altijd wat balen als je je geplande route niet kon volgen, maar net omdat we het programma aan de condities moesten aanpassen, was het leerzaam om te zien waar de grenzen liggen bij het sneeuwschoenwandelen. De winter biedt een gans andere beleving van de bergen!
PRAKTISCHE INFO
MOEILIJKHEIDSGRAAD VAN DE TOCHT
Deze regio biedt mogelijkheden voor relatieve beginners en is via het openbaar vervoer ook vlot bereikbaar. De oversteek via de Stelli zou ik altijd afraden tenzij je genoeg ervaring hebt, ook bij goede sneeuw- en lawinecondities is het een uitdagende route.
Mocht ik nu de tocht opnieuw plannen, dan behield ik de route tot en met de Mattjisch Horn, maar zou dan noordoostwaarts afbuigen en doorsteken tot Glatt Bärgji om daar ergens onderweg te bivakkeren. Vandaar kan je zuidoostwaarts richting de Durannapass en Casannapass en dan via de zuidkant van de Schafturra naar Langwies. Deze route is op 3 dagen wel haalbaar en nergens technisch moeilijk.
Voorwaarde is wel dat het lawinegevaar 1 of 2 is. Bij risico 3 is, zal je wel bescheidener moeten plannen omdat je flanken met een steiltegraad van 35° en meer moet mijden:
- Dagwandeling naar Medergen: geen problemen, de Hauptji is wel af te raden.
- Bivaktocht 1: de eerste bivakplek kan je vrij veilig bereken, daarna loop je best rechtstreeks door naar de Faninpass en Arflinafurgga (zonder de Clunggel dus). Daarna daal je meteen zuidwaarts weer af via Marutsch, Calpuz, Tamial en Ober Pirigen naar Langwies. De klim naar de Mattjisch Horn is te risicovol omdat die bovenlangs steile hellingen passeert (het vergt wat ervaring om te beoordelen of het veilig kan), en vooral de afdaling naar Skihaus Casanna loopt door een flank met steilere stukken wat bij lawinegevaar 3 een no go is (tenzij de oostelijke en zuidelijke oriëntatie niet ingekleurd is in de berichtgeving).
- Bivaktocht 2: als de route in het dal gespoord is, kan je relatief veilig richting Durannapass wandelen. De doorsteek naar Casannapass doe je best met een grote boog, op veilige afstand van de steile hellingen rondom de Seehorn.
Op de kaart zie je ook een sneeuwschoenroute lopen vanaf Langwies naar de Strelapass, langsheen Chörbsch Horn en de Maienfelder Furgga naar Arosa (treinstation). Dit lijkt ook een mooie route en ik schat 3 dagen lang. Op de kaart zie het er al iets technischer uit, met enkele steile passages en het vergt dus een hele goede inschatting van het lawinegevaar.
ROUTE EN BEWEGWIJZERING
De route werd uitgestippeld met behulp van de betalende tool van Whiterisk omdat je daar stafkaart & ingekleurde hellingsgraden combineert en je in de tool nauwkeurig een goede GPX-route kan uitstippelen. Bovendien zie je ook sneeuwschoentrajecten aangeduid in het groen. Opgelet, dit zijn geen aangeduide routes en sommige passages zijn enkel voor gevorderde sneeuwschoenwandelaars mogelijk. Kennis van lawinekunde blijft noodzakelijk.
Er is in de winter nergens markering aanwezig. Je bent aangewezen op je eigen kennis van kaart, kompas & digitale navigatietools. Zeker bij mistige condities is een smartphone met navigatieapp onmisbaar! Ideaal heb je ook een back-up toestel. Het blijft ook zelf het terrein lezen om je beste route te bepalen want het sneeuwdek is elk jaar anders en ook de lawinecondities kunnen ervoor zorgen dat je je route ietwat anders legt.
Je kan de gpx-en hier downloaden:
Een overzichtskaart van onze tocht vind je hier:
REISPERIODE & SEIZOEN
We liepen deze tocht van 21 tot en met 25 februari 2023. Februari en maart zijn de beste maanden met normaal voldoende en kwaliteitsvolle sneeuw. Helaas was het dit jaar op sommige plaatsen wat meer ploeteren.
LAWINEGEVAAR
Ga niet zonder kennis van sneeuw- en lawinekunde en ervaring met de veiligheidsuitrusting (lawineslachtofferzoekapparaat, sonde en schop) op stap. Volg een opleiding van 1 dag bij één van de clubs van de Klim- en Bergsportfederatie. Ideaal ga je ook minstens 1 keer mee op sneeuwschoenstage bij één van de clubs. Zo doe je extra ervaring op door onderweg te zijn met een gediplomeerde stageleid(st)er, vooraleer je helemaal zelfstandig je beslissingen moet nemen.
Lawineberichten zijn te vinden op Whiterisk (er is ook een gratis app). Het rechtstreekse nummer van de lokale reddingsdienst is 1414 (je hoeft dus niet 112 te bellen als je dit nummer kan bereiken). Een Zwitserse (pre paid) simkaart kopen is aan te raden. Gezien het vrij goede bereik kan je op die manier ook dagelijks het lawinebericht checken (data gebruiken met die simkaart kost 2 CHF per dag).
BENODIGDE MATERIAAL
Een echte winteruitrusting is nodig. Je gaat best uit van een comforttemperatuur van een slaapzak van ongeveer -15°C. Vroeg op het seizoen kan het zijn dat dit nog niet voldoende is. Dat geeft je wat marge bij koude nachten. Ook een degelijke wintertent of heel kwaliteitsvolle zomertent is een must gezien het bivakkeren onbeschut is. In dit artikel vind je tips over bivakkeren in de sneeuw. Tubbs Flex Alp of VRT blijven veruit de beste sneeuwschoenen in steil terrein.
KAARTEN
De volgende stafkaarten van Swisstopo (1:25.000) neem je best mee voor het overzicht: 1196 Arosa en 1197 Davos. Opgelet, hierop staan geen hellingsgraden. In de praktijk gebruik je vb. Whiterisk als navigatie-app (neem dus ook een abonnement). Je kan je routes en kaarten offline downloaden. Voordeel is dat je dan meteen je positie ziet op een stafkaart ingekleurd met de hellingsgraad. Dat is in de winter in dit soort terrein onontbeerlijk.
BEREIKBAARHEID
Langwies is bereikbaar met de trein. Verder kan je ook parkeren in het dorp.
OVERNACHTING
Onze uitvalsbasis was Gasthaus Edelweiss in Langwies, een heel goed hotel maar het lijkt niet meer boekbaar te zijn (noch via booking, noch via mail). Je zal dus een andere accommodatie moeten zoeken. Op de vierdaagse bivaktocht, logeerden we de 2de nacht in Skihaus Casanna, best prijzig voor het comfort en eten die toch wat aan een gewone berghut doet denken.
Wie binnen wil slapen, zal zijn etappes wat anders moeten indelen. Dag 1 kan je stappen tot Skihaus Hochwang, vrij dicht bij onze bivakplaats). Daarna kan je doorstappen tot Skihaus Casanna (zoals wij gedaan hebben) of – wat ik zou doen – via Mattjisch Horn afdalen naar het noorden en slapen in vb. Berghaus Arflina. Vandaaruit kan je dan doorsteken naar Glatt Bärgji of Strassberger Furglli, om zo de Durannapass te bereiken en terug te wandelen naar Langwies.
BEVOORRADING
Enkel in Langwies vind je een kleine kruidenierswinkel. In het skidorp Arosa (enkele treinhaltes verder) zal er wellicht meer te vinden zijn.
Debbie's tochten 
Plaats een reactie