Er zijn zo van die regio’s waar je met plezier terugkeert, en de Beaufortain is er één van. De Pierre Menta is een fotogenieke berg die jaarlijks half maart het decors is van een vierdaagse toerski-wedstrijd. Tijdens de krokusvakantie van 2024 nam ik 6 enthousiaste bivakkers op sleeptouw om ervaring op te doen met als doel zelfstandig de winterse bergen te kunnen intrekken. Voor wie zich afvraagt hoe je in een winterse oefening van de ‘Chasseurs Alpins’ verzeild geraakt, u leest het hier.
Met dank aan Ahmed & Floor voor de fantastische foto’s in dit verslag!
De voorbereiding
Lawinegevaar managen en bivakkeren bij koude temperaturen zijn de twee grootste uitdagingen voor een sneeuwschoentocht. Een cursus sneeuw- en lawinekunde, diverse workshops op de Dag van de Winterbergsporter van de Klim- en Bergsportfederatie en een voorbereidingsweekend in januari met bivak én nachtoriëntatie in de regio van La Gleize gingen vooraf aan de stage.
Iedereen bereidde trajecten voor die we dan samen bespraken en vergeleken. Op basis van het lawinebericht kozen we dan het interessantste parcours uit.
Dagwandeling vanuit Valézan
Afstand: 13,3km
Hoogtemeters: 1030m stijgen en dalen
De uitgebreide materiaalcheck werd al de avond voordien gedaan. De eerste wandeldag staat in het teken van gewenning aan het stappen van sneeuwschoenen, oriënteren in een wit landschap en het oefenen met de lawineuitrusting.
’t Is te zeggen, eenmaal we de sneeuw gevonden hebben. Het witte poeder lijkt elk jaar een beetje hoger te liggen. Maar wie zoekt, die vindt. We hoeven ons geen zorgen te maken, ‘en haute montagne’ ligt er meer dan genoeg.
’s Avonds bespreken we de verwachtingen van de tocht en de weers- en lawinecondities. Op basis daarvan beslissen we welke route we gaan nemen. Elke groep is anders, en bij deze tocht staat duidelijk de bivakbeleving met stip aangeduid. Geen al te lange etappes dus maar vooral genieten!
Winterbivaktocht Dag 1: Granier naar bivakplek ten zuiden van Col du Mont Rosset
Afstand: 11,1km
Hoogtemeters: 1.047m stijgen en 41m dalen
De hemel kleurt helder blauw. Als sneeuwschoencowboys paraderen we met onze gigantische rugzakken door de straten van Granier. De eerste zweetdruppels vloeien al, en we hebben nog geen sneeuwvlokje gezien.
Gezien de hoge sneeuwgrens, mogen de raketten nog enkele kilometers opgebonden blijven. Vanaf 1.500m kunnen we ze eindelijk aangespen. Na een gezellige lunchpauze bij de Chapelle St Bernabé gaat het traag maar gestaag verder omhoog richting Col du Mont Rosset.
We bivakkeren op een plateautje net voor de col. De drukke skipistes van La Plagne zijn in de verte nog zichtbaar, wij zitten in de rust en stilte van de natuur. Vlakbij de beschaving maar toch in een compleet andere wereld.
Winterbivaktocht Dag 2: Naar bivakplek ten noordwesten van Conchette via Col de Bresson
Afstand: 9,1km
Hoogtemeters: 567m stijgen en 758m dalen
We overwinnen de laatste hoogtemeters naar de bergpas om daarna richting Refuge Communal de la Balme te duiken. Aan de noordzijde van de berg is de sneeuw duidelijk meer poederig gebleven.
De rotsige piek van de Pierra Menta staat al te pronken. Als je kaart kan lezen heb je geen app als peakfinder nodig!
Dit jaar trekken we niet verder noordwaarts naar Refuge de Presset maar buigen westwaarts af naar Col du Bresson. Wat steiler terrein maar er ligt al een zigzaggend toerskispoor waar we dankbaar gebruik van maken.
In de afdaling is er even twijfel over de richting maar onder het mom van ‘ervaringsgericht leren’ laat ik de deelnemers zelf ontdekken dat ze verkeerd zijn en zichzelf bijsturen. Navigeren in een winters landschap is een pak moeilijker dan in de zomer. Geen paadjes te zien en skisporen durven al eens alle kanten uitgaan. Het terrein kunnen lezen is minstens even belangrijk dan een navigatie-app gebruiken. En zoiets oefen je enkel maar door het te doen, dat is ook bij mij zo.
We laten de winterroute over de veel te steile Col du Coin links liggen en trekken verder via Conchette richting les Meudes. Hier komt niemand en dat betekent dus zelf sporen door de sneeuw.
Na het opstellen van de tenten oefenen we nog eens met onze lawine-uitrusting. Hoe meer de routine erin zit, hoe makkelijker het hoofd koel te houden in een noodsituatie.
Winterbivaktocht Dag 3: Naar een zelfgemaakt winterhol bij La Chavelière
Afstand: 8,8km
Hoogtemeters: 582m stijgen en 470m dalen (incl. extra topje ten zuidoosten van Col de Couvercle)
We dachten nog een topje mee te pikken op weg naar Col de Couvercle. Dat lukt maar het korte stuk naar de bergpas is toch iets te link. Dus keren we even op onze stappen terug om een ommetje te maken. Het uitzicht is wel de moeite, met het ganse Mont Blanc massief als ‘centerpiece’ in het landschap.
We steken door richting de kom net onder Mont Coin. Behoorlijk wat toerskiërs zijn onderweg. Maar we zijn de enige die zuidwaarts doorsteken naar le Croix du Berger. Bij de lunch laten we de slaapzakken drogen. In de winter aan te raden omdat door de koude temperaturen het zweet zich makkelijk opstapelt in het dons en zo de isolatiewaarde doet zakken.
Iemand van onze groep voelt haar niet te best en extra rust is welgekomen. We korten de etappe wat in en bij een hutje bij la Chevalière maken we een sneeuwhol. Zo kan ze intussen wat uitrusten in haar tentje terwijl wij als noeste gravers met onze schoppen in de weer gaan.
Achter het gebouw vinden we opgewaaide sneeuw waarin we twee holen kunnen maken, die we – intussen twee uur later – ook nog eens met elkaar verbinden. De ingang is een beetje aan de ruime kant maar bon, ’t is wel makkelijker werken zo.
Intussen horen we losse flodders vliegen in het dal onder ons en plots duiken ook soldaten van de Chasseurs Alpins op bij de Croix du Berger. Er is duidelijk een militaire oefening bezig. En wij blijken de onwetende figuranten te zijn.
Winterbivaktocht Dag 4: Naar bivakplek bij Refuge Communal de la Plagne (gesloten)
Afstand: 8,2km
Hoogtemeters: 450m stijgen en 433m dalen
De volgende ochtend klimmen we naar het topkruis en treffen er inderdaad een observatiepost, die de ganse nacht heeft gewaakt. Ze weten ons te vertellen dat er een bestorming zit aan te komen van een gans peloton op de Refuge de la Coire, die op onze weg ligt. Maar ze zouden hun collega’s waarschuwen dat ‘De Zeven Dwergen’ op komst zijn.
Helaas zijn we wat later maar met 6 meer. Met buikgriepsymptomen moet een deelneemster afhaken. Gezien het leger met rupsvoertuigen naar de berghut is gekomen, ligt er nu een goed aangedamde weg naar het dal en kan ze ook veilig de groep verlaten.
Aan de hut staan militairen precies nog nietsvermoedend te keuvelen. We vragen welke route we best nemen richting Col de la Grande Combe gezien we gezien hebben dat ze soldaten in witte overalls met grote helikopters gedropt hebben op de flank. De meest westelijke route is het meest aangewezen. Terwijl we rustig omhoog stappen zien we de ene na de andere groep in formatie afdalen. Bijzonder om dit live te kunnen aanschouwen.
We laten het geknal achter ons en sporen verder naar Col des Génisses. Het landschap verandert en wordt wat glooiender. Wolken en zon zorgen voor steeds wisselende schaduwen. Precies alsof we door een slagroomtaartje aan het lopen zijn.
Op de Col des Tufs Blanc buigen we af naar Refuge Communal de la Plagne. De berghut is helemaal afgesloten maar we maken de grote picknickbank volledig sneeuw- en ijsvrij voor het laatste avondmaal.
Drie deelnemers vinden een tent nog te veel luxe, en graven zich in om onder de blote sterrenhemel te slapen. Zelfs naar mijn normen is dat behoorlijk zot.
Winterbivaktocht Dag 5: Terug naar Granier via Pointe de Combe Bénite
Afstand: 11,2km
Hoogtemeters: 424m stijgen en 1.347m dalen
Een magische ochtend. We worden wakker boven een mer de nuages. Door het windstille weer blijven de wolken er samen met de koude lucht in het dal gevangen.
Geen uitloopdagje vandaag maar nog een heuse beklimming. Via Sézery en Chalet des Veaux du Fruit steken we door naar Pointe de Combe Bénite. Ook hier opvallend veel ‘fischmaule’. Dat zijn scheuren in het sneeuwdek tot op de grond die op eender elk moment van de dag voor een lawine kunnen zorgen. Uitkijken dus en die flanken vermijden.
Een skispoor zigzagt omhoog naar de kam ten zuiden van de top. Het is een stevige klim maar het panorama boven is zondermeer de moeite waard.
We volgen de kam zuidwaarts en nemen wat afstand van de corniches ofwel sneeuwluifels die zich door de wind gevormd hebben aan de oostkant. De wind heeft wat verder ook voor een korte maar erg steile talud gezorgd.
Voor het eerst tijdens een winterbivaktocht haal ik mijn pikkel en touw boven om mijn deelnemers één voor één te zekeren. Dat blijkt geen overbodige luxe. Enkele glijden uit maar zo kan ik hun val meteen stoppen. Ik blijf op mijn dodemansanker liggen om zeker te zijn dat die het houdt. Wintersneeuw is namelijk minder compact dan firnsneeuw die je in de vroege zomer tegenkomt.
Daarna volgen nog enkele delicate passages omdat de warmte ervoor zorgt dat de sneeuw papperig en gladder wordt. Met wat voorzichtigheid dalen we er toch vrij vlot af. Bij Pra Plan is het uitblazen en nog een laatste keer met volle teugen genieten van zon, sneeuw en rust.
Bij de werkloze Téléski de la Chavonne worden de raketten terug op de rugzak gebonden. Het is altijd wat wennen om terug op de bergschoenen te stappen.
Terug in Granier gaan we als een groep hongerige beren het verkoopkastje van de lokale imker plunderen. Een ideaal souvenir van een fantastische tocht!
PRAKTISCHE INFO
MOEILIJKHEIDSGRAAD VAN DE TOCHT
Deze regio biedt zowel voor beginners als gevorderde sneeuwschoenwandelaars veel mogelijkheden. Zowel bivakkeren als overnachten in hutten (bemand & onbemand) kan. Het is wel een lawinegevaarlijk gebied. Bij lawinegevaar 3 moet je echter heel conservatief zijn in je planning, dan is je actieradius snel beperkt. Enkel in de buurt van Grand Naves kan je dan veilige tochten uitstippelen. Mijn back-up plan in deze condities is een verplaatsing naar Saint Marcel, een dorpje in de vallei van Les Menuires. Daar kan je een route uitstippelen ten zuidwesten van het dorp, in de sneeuw maar zonder steile hellingen.
ROUTE EN BEWEGWIJZERING
De route werd uitgestippeld met behulp van de betalende tool van Whiterisk omdat je daar stafkaart & ingekleurde hellingsgraden combineert en je in de tool nauwkeurig een goede GPX-route kan uitstippelen. Op de Franse stafkaarten zie je blauwe toerskiroutes staan. Opgelet, dit zijn geen aangeduide routes en regelmatig te steil voor sneeuwschoenwandelaars. Kennis van lawinekunde blijft noodzakelijk.
Er is in de winter nergens markering aanwezig. Je bent aangewezen op je eigen kennis van kaart, kompas & digitale navigatietools. Zeker bij mistige condities is een smartphone met navigatieapp onmisbaar! Ideaal heb je ook een back-up toestel zoals GPS. Het blijft ook zelf het terrein lezen om je beste route te bepalen want het sneeuwdek is elk jaar anders en ook de lawinecondities kunnen ervoor zorgen dat je je route ietwat anders legt.
Je kan de gpx-en hier downloaden:
Een overzichtskaart van onze tocht vind je hier:
REISPERIODE & SEIZOEN
We liepen deze tocht van 12 tot 17 februari 2024. Februari en maart zijn de beste maanden met normaal voldoende en kwaliteitsvolle sneeuw.
LAWINEGEVAAR
Lawineberichten zijn te vinden op Meteo France, er is ook een gratis app. Ga niet zonder kennis van sneeuw- en lawinekunde en ervaring met de veiligheidsuitrusting (lawineslachtofferzoekapparaat, sonde en schop) op stap. Volg een opleiding van 1 dag bij één van de clubs van de Klim- en Bergsportfederatie. Ideaal ga je ook minstens 1 keer mee op sneeuwschoenstage bij één van de clubs. Zo doe je extra ervaring op door onderweg te zijn met een gediplomeerde stageleid(st)er, vooraleer je helemaal zelfstandig je beslissingen moet nemen.
BENODIGDE MATERIAAL
Een echte winteruitrusting is nodig. Je gaat best uit van een comforttemperatuur van een slaapzak van ongeveer -15°C. Vroeg op het seizoen kan het zijn dat dit nog niet voldoende is. Dat geeft je wat marge bij koude nachten. Ook een degelijke wintertent of heel kwaliteitsvolle zomertent is een must gezien het bivakkeren onbeschut is. In dit artikel vind je tips over bivakkeren in de sneeuw. Tubbs Flex Alp of VRT blijven veruit de beste sneeuwschoenen in steil terrein.
KAARTEN
De volgende stafkaart van het IGN (1:25.000) neem je best mee voor het overzicht en om af en toe te oefenen op het kaartlezen (en topjes herkennen): 3532OT – MASSIF DU BEAUFORTAIN MOUTIERS LA PLAGNE. Opgelet, hierop staan geen hellingsgraden. In de praktijk gebruik je vb. Whiterisk of Alpenvereinaktiv als navigatie-app (neem dus ook een abonnement). Je kan je routes en kaarten offline downloaden. Voordeel is dat je dan meteen je positie ziet op een stafkaart ingekleurd met de hellingsgraad. Dat is in de winter in dit soort terrein onontbeerlijk.
BEREIKBAARHEID
Aime-la-Plagne in de vallei is vlot bereikbaar met de trein. Daar zal je wel de taxi moeten nemen om Valézan of Granier te bereiken. Er rijdt geen bus. Wandelen kan natuurlijk ook.
OVERNACHTING
Onze uitvalsbasis was Auberge le Valezan, een gezellige en rustige herberg waar we 2 nachten verbleven. Daarna gingen we op tocht en bivakkeerden elke nacht (waarvan 1 keer in een zelfgemaakt sneeuwhol).
Je kan in de Beaufortain ook een meerdaagse huttentocht maken. Er zijn genoeg hutten maar ze zijn niet allemaal bemand. Deze etappe-indeling is mogelijk vanuit Granier:
- Granier naar Refuge Communal de la Balme (onbemand) of eventueel Refuge de Presset (bemand maar is wel stevige tocht)
- Refuge Communal de la Balme naar Refuge de la Coire (onbemand maar helemaal vernieuwd), via Col de Couvercle is aan te raden. Col du Coin is te steil.
- Refuge de la Coire naar Refuge Communal du Nant de Beurre (bemand)
- Refuge Communal du Nant de Beurre naar Granier via le Quermoz en Col de la Légette (die etappe is in dit verslag opgenomen).
- Wil je de Pointe de Combe Bénite doen, dan zal je vanaf Refuge de la Coire moeten doorsteken via Col de Corne Noire (zie dit verslag). Best een uitdagende route maar bij goede condities en een degelijk toerskispoor haalbaar.
- Je kan de route nog wat verlengen door vanaf Refuge de la Balme verder naar het noorden door te steken naar Refuge du Plan de la Lai. En dan vandaar terug naar het zuiden richting Refuge de la Coire via Col de Couvercle (vrij lange etappe maar haalbaar).
BEVOORRADING
Er zijn geen bevooradingsmogelijkheden onderweg. Enkele berghutten zijn bemand, bij de onbemande hutten moet je ook zelf je eten voorzien.
Debbie's tochten 
Plaats een reactie