Debbie's tochten

Wie denkt dat de GR20 in Corsica de zwaarste wandelroute is van Europa, think again. De Haute Route Pyrénéenne (HRP) is eveneens een uitdagende en daarenboven ongemarkeerd traject dat net als de GR10 en GR11 van west naar oost door de Pyreneeën trekt. De route blijft op of nabij de Frans-Spaanse grens. Hooggebergte pur sang dus! Het meest alpiene gedeelte ligt tussen pakweg Lescun en Mérens-les-Vals. In diverse delen trekken we doorheen het massief en pimpen de route nog wat op met enkele minder bekende pareltjes.

In 2020 starten we met deel 1 van Urdos naar Gavarnie, en bleven in 2021 daar in de spectaculaire omgeving hangen voor deel 2 van Gavarnie naar Héas. Na een sabbatjaar, trokken we in 2023 verder oostwaarts naar Hospice de France voor een stevige bivaktocht met enkele behoorlijk technische etappes.

Inloopdagje vanuit Gèdre

Afstand: 12,7 km
Stijgen: 786m, dalen: 768m

Op vrijdagavond 17u vertrekken in Gent en op zaterdag 11u de stapschoenen al aantrekken voor een mis-en-jambes. De couchettes op de nachttrein van Parijs naar Lourdes blijken er na al die jaren nog exact hetzelfde uit te zien en zijn nét comfortabel genoeg om een oog dicht te doen. Intussen is er wel al een ‘Women only’-coupé, ideaal om dat mannelijk gesnurk ‘dehors’ te houden.

Nabij het station in Lourdes vinden we een uitstekende en goedkope bakkerij, met terras in de ochtendzon. Café et pains au chocolat! Wat later stappen we de bus op naar Gèdre. De zware rugzakken laten we met plezier achter in het hotel. Vandaag mogen we nog wat genieten van de gewichtloosheid.

Via een stevig stijgend paadje winnen we vlot hoogte door Bois de Coumély. Op een ‘estive’ worden de herdershutten van weleer verbouwd worden naar authentieke vakantiehuisjes, ver weg van alle luxe en enkel te voet bereikbaar. Nabij Lac de Gloriettes strijken we neer voor de lunch en een lesje kaart & kompas. Donkere wolken komen opzetten maar het blijft droog. Terwijl mijn deelnemers nog wat chillen in het hotel, werk ik nog een heuveltraining af, in de (ijdele) hoop dat de overgang van bergsport naar triatlon wat vlotter zou verlopen.

Dag 1: Héas naar Lacs de Barroude

Afstand: 14,3 km
Stijgen: 1.403m, dalen: 544m

Onze tocht start aan Chapelle d’Héas, waar die twee jaar geleden eindigde. Het kapelletje dateert al van 1349 toen de heilige maagd Maria af en toe eens opdook. Waar zijn de tijden? Twee duiven, een bronnetje en een gestolen beeld uit Spanje later, en een nieuw bedevaartsoord was geboren. Wij vullen onze retraite net iets anders in: een stevige bivaktocht door het hartje van de Pyreneeën, met in de rugzak alles om dat mogelijk te maken. Een kruisbeeld kon er helaas niet meer bij.

Met Hourquette d’Héas en Hourquette de Chermentas staan er meteen twee cols op het menu. Veel valt er niet over te zeggen, de beelden spreken voor zich. Bewonderend kijken we om ons heen. Een beetje moeite doen, en je komt op prachtige plekken!

Het is intussen 17 jaar geleden dat ik hier met Ivo nog eens voorbijkwam, in de Refuge de Barroude aten we een boterham. Helaas is enkele jaren geleden de gezellige berghut volledig verwoest door een brand en intussen afgebroken. Er kan enkel nog gebivakkeerd worden. Wat een plek! Een impressionante kalkstenen muur torent hoog boven het bergmeer uit, waar de ijsberen in de groep zich meteen ‘outen’ door een plons in het koude water. Zonder wetsuit begin ik er niet aan.

Dag 2: Lacs de Barroude naar Plana del Cabo

Afstand: 18,2 km
Stijgen: 857m, dalen: 1.280m

Gelukkig dat ik iedereen geadviseerd had alle stormlijnen te verankeren. Met meer dan 20 jaar bivakervaring, heb ik al het één en ander meegemaakt. Tijdens de nacht wakkert de wind, totaal onaangekondigd, in volle hevigheid aan. Een iglotent bezwijkt uiteindelijk onder de druk, die breken we af nog voor de wekker gaat. De anderen houden net stand, maar veel is er niet geslapen. Kleine oogjes bij het ontbijt.

Ook na de warme havermoutpap gaat het allerminst kalmeren, en dat betekent dat mijn route over de kam via de Crête de Port Vieux en Port de Bataillence naar Lac de Héchempy te riskant wordt. Het had een veel mooier alternatief geweest voor de klassieke HRP-route die helemaal richting de autoweg naar Parzan afdaalt. Na kort overleg met de groep besluiten we geen risico’s te nemen.

Op weg naar Hospital de Parzan wordt de hele kleerkast terug uitgetrokken. De wind blijft maar de hemel breekt open en het wordt warm, warmer, heet. Een terrasje zou bijzonder welgekomen zijn maar in het dal staat enkel een vervallen tankstation.

Volgens het weerbericht op mijn Inreach zou de wind morgen in kracht afnemen. Dus besluit ik dat we via de Barranco de Trigoniero naar Plana del Cabo trekken, om dan de volgende ochtend via de Port de Moudang terug in te pikken op het voorziene wandeltraject.

Puffend en zwetend gaat het terug omhoog terwijl tientallen dazen ons het leven zuur maken. We worden er stilaan onnozel van. Pas na het wasje en plasje op de bivakplek krijgen we wat mentale rust. Versgewassen vallen we blijkbaar minder in de smaak.

Dag 3: Plana del Cabo naar Hospice de Rioumajou

Afstand: 11 km
Stijgen: 803m, dalen: 1.186m

Een weinig belopen pad leidt ons naar de Crête du Moudang. We zijn in niemandsland. De kam is bedekt door een flinke laag schist en ook Pic de Lia ligt er vol van. Ik verken de diverse opties om af te dalen richting Hospice de Rioumajou. Geen enkel traject stelt me gerust maar enkele oranje bollen duiden – volgens mij – de meest haalbare route aan.

Schuifelend dalen we als een boemeltreintje af. Het eerste stuk is het meest precair, een steile flank met los grint. Goed door de knieën buigen, wat naar voren ‘durven’ hangen om het lichaamsgewicht zo goed mogelijk boven de voeten te krijgen en maximaal die dure Vibramzolen inzetten om grip te houden. Daarna kunnen we via de rotsen wat afklauteren. Niemand panikeert en iedereen doet het goed. Eerste test is geslaagd!

Waar de verf ontbreekt, houdt de GPS ons op de juiste koers op dit weinig courante traject. Het is continue de aandacht erbij houden. Het pad wordt stilaan duidelijker maar overal zijn er stenen en wortels. De eerste wandelstok moet er aan geloven.

Vanavond schuiven we de voeten onder tafel in de Hospice de Rioumajou, die onlangs terug opende en pelgrims ontvangt op weg naar Compostella. Na een tarte aux Myrtilles en een cola trek ik nog eens de loopschoenen aan. Maar met deze temperaturen is het veel aanlokkelijker om als net als de anderen de bergrivier in te springen.

Dag 4: Hospice de Rioumajou naar Pleta de Añes Cruces

Afstand: 20,1 km
Stijgen: 1.589m, dalen: 1.081m

’t Is midden in de nacht als ik met mijn matje en slaapzak op het terras van de hut sta. Ik heb de kleine en extreem hete zolderkamer ontvlucht en hoop hier wat nachtrust te vinden, maar de lichtflitsen schieten al door de lucht. Het onweer stuurt me terug naar bed.

Veel is er alweer niet geslapen, maar de motivatie is nog altijd prima. Toffe groep om mee op stap te gaan! De stafkaart is aan herziening toe. De rechtstreekse route naar Port de Cauarère is op het terrein niet meteen vindbaar. We volgen even het pad richting Port de Plan, om af te buigen naar Port de Madère. Best loop je meteen door naar die col en volg je de kam noordwaarts. Het spoor onderlangs de kam (aan de westkant) wordt snel te steil in losse ondergrond. Ik moest echt treden schoppen om iedereen er veilig doorheen te loodsen.

Het buiige weer zorgt voor wat extra kleur in het grijze landschap als iedereen zijn regenjas aantrekt.

We zijn terug in het zonnige Spanje aanbeland en ons zweet trekt meer en meer dazen aan. Ze zitten werkelijk ooooveral, tussen het lange gras en in de naaldwouden. Er wordt lustig op elkaars kuiten gekletst. Best grappig om te merken dat je op tocht snel één grote familie wordt en de gêne naar de achtergrond verdwijnt.

Een frisse cola is meer dan welkom bij Refugio de Biadós. Terwijl veel hikers al aan het neerstrijken zijn, staat er bij ons nog een dessertje gepland.

Via de GR11 gaat het rustig omhoog maar de moraal begint stilaan te zakken. De energietankjes geraken op. De bivakplekken zijn dun gezaaid op de Pleta de Añes Cruces, maar gelukkig zijn ze nog vrij. Na het dagelijkse bad komt iedereen tot rust en kan er terug gekwebbeld worden.

Dag 5: Pleta de Añes Cruces naar Lac des Isclots

Afstand: 14,3 km
Stijgen: 1.285m, dalen: 964m

La retour en France, mijn tochtgenoten zijn intussen de tel van al die grensovergangen kwijtgeraakt. Vanaf de Port d’Aygues Tortes gaat het behoedzaam bergaf. Het terrein begint wat technischer te worden, een voorproefje voor de volgende dag.

Vanaf Prat Caseneuve start een quasi vlak pad op hoogte, aangelegd in functie van de waterkrachtcentrale van Tramezaygues. Vlotte kilometers en toch een prachtig zicht, dat mag ook wel eens.

Via de Lac de Caillauas gaat het naar het idyllische Lac des Isclots. Weer zo’n fascinerende plek waar we lang van de avondzon kunnen genieten en de wolken in het dal zien verzamelen.

Dag 6: Lac des Isclots naar Ibonet de Remuñe

Afstand: 14,2 km
Stijgen: 1.060m, dalen: 1.255m

De koninginnen-etappe van de tocht gaat over onversneden HRP-terrein. Het pad eindigt al snel in een uitgestrekt blokkenterrein. Overal rots, water en sneeuw. Op de Col des Gourgs Blancs zien we nog meer stenen. De afdaling vanaf de Col de Puviomètre naar Refuge de Portillon lijkt – ook naar mijn normen – eindeloos te duren. Steenmannetjes staan overal, de GPS leidt ons door het chaotische landschap. Als stageleidster probeer ik de meest efficiënte weg te vinden, maar ’t is niet altijd simpel.

In de berghut gaan de ‘omelletes garnies’ vlotjes naar binnen. We kunnen er weer tegenaan. Het weer lijkt voorlopig mee te vallen en na overleg, besluiten we het originele programma verder te volgen en koers te zetten naar Col Inférieur de Litérole. Terug ‘hors sentier’. Stevig maar ook fantastisch terrein. Wat een landschap!

Na een korte heikele afdaling door een couloir loopt de route naar Portal de Remuñe bijzonder vlot. In ons hoofd is het gewoon wat afdalen naar de bivakplek, hooguit 3km, maar we doen er nog diverse uren over.

Langs de rivier stuiten we als toemaatje nog op een technische klauterpassage. De rugzak is er letterlijk te veel aan, merk ik zelf. Een wandeltouw is van weinig nut. Dus ik ga wat over en heen om de wandelstokken te halen, de rugzakken over te nemen en iedereen individueel te escorteren.

Na een heeele lange dag stappen kunnen we eindelijk neerstrijken. Deze etappe heeft veel krachten gekost maar de voldoening neemt gelukkig de bovenhand. We genieten van de laatste bivaknacht in de bergen!

Dag 7: Ibonet de Remuñe naar Hospice de France

Afstand: 17km
Stijgen: 750m, dalen: 1.574m

Vandaag geen zotte dingen meer…denken we. Paadjes volgen, nog 1 colletje beklimmen en minstens honderd wandelgekke Spanjaarden begroeten. Ook op de laatste dag hebben we mooi weer. We mogen niet klagen. Bij Ibón de Gorgutes worden de laatste voedselvoorraden uitgedeeld. Een weekje stappen in de bergen en ‘On mange tout’!

Op de Port la Glère kijken we uit over de wolken die tussen de Franse bergen hangen. Een smal pad zigzagt naar beneden in het keteldal.

Maar als de eindmeet bijna in zicht is, slaat het noodlot toe bij één van de deelnemers. Een voet die ergens in het gras blijft hangen, een tuimeling en een val van diverse meters die eindigt…met een enkelbreuk. Evacuatie door de hulpdiensten is de enige optie maar niet zo vanzelfsprekend in deze steile flank. Er is hoegenaamd geen telefonisch bereik hier, ook niet na het uit- en opnieuw inschakelen van de smartphone (‘enkel noodoproepen’ werkt niet!). Dat ‘blokje signaal’ hogerop is bruikbaar voor een sms maar niet voldoende om te telefoneren. Gelukkig heb ik een Inreach bij, een toestel waarmee je een noodsignaal kan uitsturen via het Iridium satellietnetwerk. Ik krijg al snel een bericht van de Garmin centrale in Texas met extra vragen over het ongeval zodat zij de lokale hulpdiensten kunnen informeren. Na drie kwartier is het nog niet duidelijk wanneer de helikopter kan komen dus stuur ik de groep al naar het eindpunt om niet in tijdsnood te geraken om de bus te halen. Ze krijgen de duidelijke opdracht mee rustig af te dalen, samen te blijven en elkaar te helpen.

Een half uurtje later horen we het lichte gegrom van helikopterwieken. Nabij is een klein plateautje waar ik ga staan en met gestrekte armen de vorm van een Y maak om aan te duiden dat wij hulp nodig hebben. Daarna zoek ik dekking want de turbulentie is echt indrukwekkend. De helikopter komt vlak boven de struikjes hangen, 3 hulpverleners springen uit het toestel en de piloot vliegt daarna weer weg om beneden in het dal te wachten. Ze onderzoeken de voet maar besluiten niet te veel te manipuleren, behoorlijk wat pijnstilling toe te dienen en het been te immobiliseren via een soort zak die manueel wordt opgepompt. Daarna wordt een draagberrie opengeklapt die uiteindelijk zal gewincht worden en tijdens het vliegen wordt ingehaald.

Mijn professionele erkenning door de Franse overheid als accompagnateur en montagne wordt gecheckt en daarna mag ik vertrekken. Ik haal de groep nog in net voor ze aankomen in Hospice de France. Onderweg kan ik ook alles nog wat op een rijtje zetten. Je voelt je als tochtbegeleider erg verantwoordelijk voor de veiligheid van een groep.

Toch wat een bijzonder einde van onze tocht. Jammer dat we hem niet samen in schoonheid konden afsluiten maar uitstel is geen afstel! Binnenkort komen we nog eens samen.

---

PRAKTISCHE INFO

MOEILIJKHEIDSGRAAD

Deze tocht is enkel geschikt voor ervaren bergwandelaars met een goede fysieke conditie en voldoende tredzekerheid. Sommige etappes zijn echt niet te onderschatten, vooral etappe 6 was erg technisch en lang. Het eerste stuk van de afdaling op etappe 3 was ook niet evident, en etappe 4 leverde veel hoogtemeters op. Dit is dus een tocht van niveau 4. Meer info over de moeilijkheidsgraad van mijn tochten kan je lezen in dit bericht.

REISPERIODE & SEIZOEN

We liepen deze tocht van 16 t.e.m. 22 juli 2023, slechts sporadisch waren er nog sneeuwvelden aanwezig. Op sommige etappes was er behoorlijk wat wind. De nachten waren warmer dan verwacht en overdag kon de temperatuur in de vallei aardig oplopen tot richting 25-30°. Water bleek gelukkig nog afdoende aanwezig.

BENODIGD MATERIAAL

Je hebt geen specifiek materiaal nodig voor deze tocht tenzij je vroeg in het seizoen op stap gaat. Door het soms zware terrein zijn een stevig paar bergschoenen wel aan te raden (minimum type B/C). Het gebruik van lichter schoeisel vb. trailrunschoenen vergt veel tredzekerheid en enkelstabiliteit en je schoenen zullen het hard te verduren hebben op sommige etappes.

Als er nog veel sneeuw ligt, zijn een paar stijgijzers en een pikkel mogelijks ook nodig, maar ik zou aanraden om deze tocht nog niet in juni te ondernemen.

ROUTE & BEWEGWIJZERING

De HRP is niet bewegwijzerd en je moet dus zelf goed kunnen navigeren. De kaart is voldoende als er sprake is van een pad. Op ongebaand terrein maak ik dankbaar gebruik van een klassiek GPS-toestel om de juiste route te volgen. Er staan vaak steenmannetjes, maar ze staan soms wat overal en geven niet altijd de beste route aan. Gezien ik ook een groep begeleidde, wilde ik zoveel mogelijk op koers blijven.

Hoewel ik intussen ook fan ben van de navigatieapps op een smartphone (zelf gebruik ik die van Alpenvereinaktiv en Whiterisk), vind ik een klassieke GPS het meest gebruiksvriendelijk als er continu georiënteerd moet worden. De positiebepaling gebeurt veel sneller en de batterij gaat iets langer mee. Ik maak mijn gpx in Alpenvereinaktiv, download die en in het gratis Basecamp maak ik enkele waypoints. Kaarten voor in Basecamp & op mijn GPS download ik gratis van http://www.freizeitkarte-osm.de/.

Je kan de GPX van onze route op de site van Alpenvereinaktiv downloaden, die gebaseerd is op de opname van mijn sporthorloge.

Hier een overzichtje van onze gelopen route:

KAART EN WANDELGIDS

We gebruikten volgende kaarten (1:25.000):

Franse kaarten van het IGN:

• 1748 OT Gavarnie (slechts klein stukje nodig, dus kan ook thuisgelaten worden en enkel kopie van eerste stuk meenemen)
• 1748 ET Néouvielle
• 1848 OT Bagnères-de-Luchon

Spaanse kaarten van Editiorial Alpina:

• Valle de Anisclo- Valle de Pineta
• Posets – Perdiguero
• Aneto – Malaladeta

Dit is dus best wat kaartmateriaal maar dit zijn de beste en meest gedetailleerde kaarten van de regio.

BEREIKBAARHEID

Gezien het een tocht in lijn is, was het openbaar vervoer qua tijdsinvestering het meest logische vervoermiddel. Wie met de auto wilt reizen, raad ik aan zijn auto achter te laten aan het station van Montréjeau en met het OV verder te reizen naar het beginpunt (directe trein naar Lourdes).

Heenreis: trein naar Brussel-Zuid, Thalys naar Paris Nord, Metro 5 naar Paris Austerlitz, Nachttrein naar Lourdes (uitstekende bakkerij op 750m: Boulangerie Dirasse), Bus naar Gèdre, liften naar Héas

Terugreis: bus van Hospice de France naar Luchon (reserveren via deze website), bus/taxi naar Montréjeau (hangt van je vertrekuur af of je al een bus hebt), trein naar Tolouse, TGV naar Paris Montparnasse, Metro 4 naar Paris Nord, Thalys naar Brussel-Zuid, trein naar huis

OVERNACHTEN

Wildbivakkeren is toegelaten in de Pyreneeën, ook in het nationaal park. Op deze tocht zijn er bij mijn weten geen lokale beperkingen.

Wie in (bemande) berghutten wilt slapen, kan dat op de HRP meestal wel maar op dit traject is het niet evident. Op de stafkaart staan alle (berg)hutten aangeduid, maar diverse hutten aan de Spaanse kant zijn niet bemand en echte bivakhutten (zonder voorzieningen). Sinds enkele jaren zit je ook met een probleem bij de Lacs de Barroude (einde etappe 1). De berghut is afgebrand en niet opnieuw opgebouwd. Er is geen alternatief in de buurt. Dat betekent dat je een gans ander parcours moet volgen als je een huttentocht wilt doen:

• Etappe 1: Gavarnie of Gèdre naar Refuge des Espuguettes
• Etappe 2: Via de Brèche de Tuquerouya naar Refugio de Pineta
• Etappe 3: Via Colladeta Plana Fonda naar Parzan
• Etappe 4: Als je op onze route wilt inpikken, even de weg naar de tunnel volgen en daarna inpikken op onze route van dag 2 & 3, ofwel via Port D’Ourdissétou naar Hospice de Rioumajou (je kan ook rechtstreeks naar Refugio de Biadós lopen)
• Etappe 5: Via Port de Cauarère naar Refugio de Biadós
• Etappe 6: Via Port Aygues Tortes & Col de Gourgs Blancs naar Refuge du Portillon (lange etappe en laatste deel technisch terrein!)
• Etappe 7: Via Col Inférieur de Litérola naar Hospital de Benasque
• Etappe 8: Via Port de la Glère naar Hospice de France

Als je lid bent van een bergsportvereniging zoals de KBF of NKBV dan krijg je een aanzienlijke korting op de overnachting in een berghut als je die tenminste van een alpenclub is, en ben je daarenboven heel goed verzekerd (o.a. helikopterredding).

BEVOORRADING

Op deze route zijn er geen bevoorradingsmogelijkheden tenzij je even van het parcours afwijkt. In Parzan vind je een supermarkt. In de berghutten kan je vaak kleine versnaperingen kopen, in Refugio de Biadós is er zelfs gas te koop (compatibel met alle branders behalve campingaz).